Flört, Kışkırtma, Oynama > STRİPTİZ

4. Bölüm: STRİPTİZ BİR SANAT MIDIR?

Bubble Dance - Sally Rand (1938)

Striptiz bir sanat mıdır? Bilmem bu cümleyi anımsadınız mı? Bu cümle, yazı dizisinin ilk bölümünde söz ettiğim gibi, babamın Tan gazetesindeki köşesinde "ahlaka mugayyir" suçlaması ile soruşturmaya uğrayan makalesinin başlığıdır. Babamdan 70+ yıl sonra aynı soruyu biz soralım ve yanıt arayalım. Sorumuza sağlıklı cevap vermek adına öncelikle "sanat"ın ne olduğunu saptamak yerinde bir adım olacaktır. Sanat denince pek çoğumuzun aklına zor, uzman işi, alelade kişiler için ulaşılmaz, ağır eğitim gerektiren bir kavram gelir. Sanat halktan ve/veya olağandan kopuktur; dahası, değerli olması için öyle de olmalıdır. İtiraf etmem gerek; önceden ben de aynı düşünceyi paylaşan kişilerdendim.

Bubble Dance - Julie Atlas Muz (2006)

Ancak sanatın ne olduğunu ciddiyetle araştırdığımızda, kelimenin açılımının bizi bambaşka bilgilere götürdüğünü görmeye ve nice halk türkücüsünün, pop şarkıcısının, hatta semazenin sanatçı olabileceğini düşünmeye başlayabiliriz.

[Yanlış anlaşılmamak adına hemen bir dipnot düşeyim: Klasik dans (bale) ve klasik müziğe büyük saygı duyan; neredeyse 40 yıldır piyano tuşuna dokunma şansı bulamasa da, gençliğinde Chopin Valsler düzeyinde piyano çalan biriyim.
]

Sanatın tanımı aşağıdaki şekillerde yapılmaktadır:

Sanat;
- Bir duygunun, tasarımın, güzelliğin vb. dışavurumunda, anlatımında kullanılan yöntemlerin tümüdür.
- İnsan duygularına dokunmaya yönelik gerçekleştirilen insan çalışmalarıdır.
- Yaratıcılığın veya hayal gücünün ifadesidir.
- Bazı düşüncelerin, amaçların, durumların ya da olayların, beceri ve düş gücü kullanılarak ifade edilmesine ya da başkalarına iletilmesine yönelik yaratıcı insan etkinliğidir.

Son olarak Wikipedia'nın yorumuna bakalım:
Sanat, teknik yeterliliği, güzelliği, duygusal gücü veya kavramsal fikirleri ifade eden yaratıcı veya imajinatif yetenekleri içeren çok çeşitli insan etkinlikleri ve bunların sonucunda ortaya çıkan ürünlerdir.

Görülmekte ki hiç bir tanımda teknik üstünlük gerekliliğinden söz edilmemiştir. Teknik bilgi ve yetenek gereklidir sanat yapmak için... ama ileri/üst düzey eğitim? Ya da belli elitist kalıplar? Hiç bir tanımda sanatın seçkinci ayrıcalık gerektirdiği, bu yüzden anlaşması ve ulaşılması zor olduğu, üstünlüklerle bezeli küçük bir grup tekelinde bulunması lüzumu hakkında ifade yoktur.

Sanatın ne olduğu hakkında bilgi aldıktan sonra bu verilerin striptize uyarlanıp uyarlanamayacağına göz atalım.

"Bir duygunun, güzelliğin dışavurumunda, anlatımında kullanılan yöntemlerin tümüdür" şeklindeki ilk tanımı "Bir duygunun ve güzelliğin dışavurum yöntemi" olarak okursak ve cinsel uyarının da bir duygu olduğunu anımsarsak, güzel dans ile cinselliği ifade etmenin dans sanatından öte, farklı bir sanat dalı, ya da dansı sanatının bir kolu olduğunu düşünebiliriz.

Aynı şekilde "İnsan duygularına dokunmaya yönelik gerçekleştirilen çalışmalar" ve "Yaratıcılığın veya hayal gücünün ifadesi" hatta "Güzelliği ve duygusal gücü ifade eden yaratıcı ürünler" tanımları da müzik eşliğinde dans ederek soyunmaya ve erotik duygular uyandırma amaçlı dansa adapte edilebilir.

Şimdi yorumlarda yer alan ana ifadeleri alt alta yazalım:

Duygunun, güzelliğin dışavurumu,
İnsan duygularına dokunma,
Yaratıcılığın veya hayal gücünün ifadesi,
Güzelliği ve duygusal gücü ifade eden yaratıcılık.

Bu tanımlarıdan sonra "bir dansçının yaratıcılık ve hayal gücünü kullanarak duygularını dışa vurmak, hisettiklerini ifade etmek, izleyicilerin duygularına dokunmak amacıyla -tabi ki makul sınırlar içinde- soyunması" eylemini -kişisel görüşümdür, genellemiyorum- sanat olarak görmemek zordur.

Sevgili babam makalesinde neler yazdı; ne yazık ki hiç öğrenemedim. Okuduğunuz bu bölüm ise, onun makalesinden yarım asırdan fazla zaman sonra erkek striptizci oğlu tarafından söz konusu soruya verilmiş yanıttır.

Yazımı bir uzmandan alıntı ile bitireyim:
"Striptiz bir sanattır. Ustalık, incelik ve hassasiyet gerektirir." Milo Pony